آتش جتگ داخلی در سوریه بیش از دو سال است که شعله ور است. استفاده از سلاحهای شیمیایی در حومه ی دمشق اخیرا زمینه را برای دخالت نظامی کشورهای غربی در این بحران مساعد کرده. امروز شنبه ی پایانی ماه آگوست در حالیکه بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل از سوریه خارج و وارد لبنان شده اند شمارش معکوس برای آغاز حمله ی نظامی امریکا به سوریه به گوش می رسد. حمله ای که به گفته ی مقامات کاخ سفید نه برای براندازی بشار اسد بلکه به عنوان اقدامی تنبیهی و هشدار دهنده به رژیم سوریه در جهت عدم استفاده از سلاحهای شیمیایی عنوان می شود. این اقدام نظامی محتمل که هنوز شروع و نحوه ی انجام آن و مدت زمانی که به درازا خواهد کشید معلوم نیست با واکنشهای متفاوتی در کشورهای منطقه روبرو است. ترکیه خواهان حمله ی نظامی گشترده تر همانند حمله ی ناتو به کوسوو است در حالیکه متحد استراتژیک سوریه در منطقه، ایران به شدت نسبت به عواقب حمله ی احتمالی امریکا هشدار می دهد.

اما اتحاد استراتژیک بین ایران و سوریه که امروز بر زبانها افتاده است به زمان حافظ اسد بازمی گردد. در زمان جنگ ایران و عراق و در حالیکه کشورهای عربی منطقه- عربستان سعودی، کویت،قطر،بحرین، امارات متحده عربی و عمان- به نسبتهای مختلف از عراق حمایت می کردند. چشم انداز پیروزی حکومت انقلابی ایران برای آنها ناگوار می نمود. اما حمله ی نظامی شوروی در 1979 کاتالیزوری بود که سبب همگرایی بیشتر این کشورها در جهت دفاع از منافعشان شده بود و سرانجام در 1981 "شورای همکاری خلیج(فارس)" شکل گرفت. در میان کشورهای عربی، مصر و اردن حمایت صریحتری از عراق داشتند. بندر عقبه در اردن مسیر اصلی واردات تسلیحات نظامی برای عراق بحساب می آمد و مصر نیز از ارسال این تسلیحات فروگذار نمی کرد. اما در این میان، حافظ اسد رییس جمهور سوریه خود را همپیمان ایران خواند و مسیر انتقال نفت عراق را نیز در قلمرو سرزمینی سوریه مسدود کرد. اگرچه این اتحاد استراتژیک میان یک ناسیونالیست عرب و ایران انقلابی شیعه کمی عجیب به نظر می رسید اما این بیشتر نه به آن خاطر که اسد از اقلیت علوی می آمد بلکه بیشتر به دلیل خصومت رژیم سوریه با رقیب بعثی در عراق ناشی می شد. سوریه در این میان سهمی از نفت رایگان ایران به دست می آورد و همچنین از احساسات طرفدار ایران در میان شیعیان لبنان بهره می برد. حافظ اسد به تمامی تلاشهای کشورهای عربی منطقه جهت تغییر موضع پاسخ منفی داد و این اتحاد حتا با سرکوب قیام اخوان المسلمین از سوی رژیم حافظ اسد در شهر حما که با هدفی مشابه انقلاب در ایران صورت گرفته بود نیز خدشه دار نشد. 

پس از آنکه بشار فرزند حافظ اسد قدرت را در سوریه به دست گرفت و در فضا و روح جدید حاکم بر خاورمیانه که از سوی امریکا با شعار آزادی و دموکراسی برای خاورمیانه همراه بود انتظار می رفت که نسل جدید رهبران خاورمیانه رویه ای خلاف شدرانشان در پیش گیرند. اما این انتظار خوش بینانه دیری نپایید و این رهبران جوان حلقه را سفت تر کردند. در حالیکه بیشتر مخالفین حکومتها از جنس اسلام گرایان بودند اما این رهبران جوان برای جبران عدم محبوبیت و مشروعیت خود با توسل به نقاب مذهب سعی در جبران این کاستی کردند.اسد در سوریه با فاصله گرفتن از حامیان قدیمی اس در بین علویها و با بخشیدن سهمی از قدرت به سنی ها سعی کرد تا پایه های قدرتش را در جایی فرای اقلیت علوی محکم کند. وی سعی کرد تا روابطش را با آلپو که منطقه ای سنی نشین بود و پس از سرکوب قیام اخوان المسلمین دل خوشی از رژیم بعثی سوریه نداشتند بهبود بخشد. همچنین با پخش کردن ویدیویی از یکی از فرزندانش در حال تلاوت قرآن او سعی کرد تا وجهه ای دینی برای خود دست و پا کند. به دنبال حمله ی اولمرت به لبنان و غزه، اسد گفتمان "مقاومت" را در برابر اسراییل در پیش کشید. اما این بیشتر از چالشهای رژیم سوریه با مخالفین اسلام گرایش ناشی می شد تا گفتمان پان عرب حکومت وی. او به این ترتیب همچنین تلاش دشت تا روابط اش با اخوان المسلمین را بهبود بخشد. اسد همزمان در حالیکه به ایران به عنوان منبع تغذیه کننده ی تسلیحات نظامی اش و همچنین دریافت کمک در ساخت تاسیسات اتمی اش نگاه می کرد، روابط اش با ترکیه را بهبود بخشید.

اما سیاست بشار اسد در اتخاذ گفتمان "مقاومت" و اسلام گرایی برای وی این خطر را به دنبال داشت که فراهم کردن فضا برای اسلام گرایان نه تنها به آنها این انگیزه را می داد تا برای تغییر در سوریه تلاشهایی را آغاز کنند بلکه باعث می شد تا تنشهای فرقه ای در سوریه تشدید شوند. او همچنین گروههایی را که در زمان پدرش پا گرفته بودند بی ثبات کرد. در سال 2003 در جریان یک مسابقه ی فوتبال در بین حامیان کرد و عرب تیمها درگیری روی داد. همچنین در میان مسیحیان و مسلمانان در دروز و جنوب کشور و همچنین میان علویان و اسلام گرایان در دمشق درگیریهایی روی داد. اما مخرب تر از اینها عواقب جهادگرایی در عراق بود که دامنگیر سوریه شد. در 2008 انفجاری در نزدیکی یک مقر اطلاعات نظامی در دمشق به گروههای جهادی منسوب شد و سبب ساز دستگیریهای گسترده ای در میان اسلام گرایان سوریه شد. ترس از تخریب جامعه ی سکولار سوریه باعث شد تا نیروهای امنیتی برخی محله ها و مراکز مذهبی را به شدت تخت نظر و محدودیت قرار دهند.

با بر سر کار امدن باراک حسین اوباما در امریکا، اسد سعی کرد روابط اش را با غرب بهبود بخشد و در همین راستا مرد قدرتمند خاندان اسد آصف شوکت که رییس تشکیلات اطلاعت نظامی ارتش و به اتهام مشارکت در قتل حریری مورد ظن غربیها بود را به عنوان نشانه ای از حسن نیت در قبال غرب از کار برکنار کرد. اسد با ترس از نارضایتی از سوی حامیان قدیم و نیز اسلام گراها گفتگوها با اسراییل را از سر گرفت، روابط با بیروت را بهبود بخشید، روابط جدید را با فرنسه آغاز کرد و سیاست اش در قبال عراق را متعادلتر کرد....

تصویری از یک جهادگرای مخالف و در حال جنگ با رژیم سوریه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: